انواع دندان‌ها

فرد در دوره زندگی اش دارای دو سری دندان می‌شود: دندان‌های شیری و دندان‌های دایمی . دندان‌های شیری (Deciduous Teeth) تعداد دندان‌های شیری ۲۰ عدد است که به‌طور مساوی در هر فک جای می‌گیرد. پس از مدتی ۳۲ دندان دائمی به مرور جایگزین دندان‌های شیری می‌گردند. از آنجا که دندان‌های شیری پایه و اساس دندان‌های اصلی و دائمی هستند، مراقبت از آن‌ها و رعایت اصول بهداشت دهان و دندان ضروری می‌باشد. این دندان‌ها ۲۰ عدد (۱۰ عدد در هر آرواره) می‌باشد که در نیمه هر آرواره دو دندان پیشین، یک دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک قرار گرفته‌است. تکامل دندان‌های شیری از دوره جنینی شروع می‌شود و درآمدن آن‌ها پس از تولد نوزاد و از شش ماهگی شروع می‌شود. دندان‌های دایمی (Permanent Teeth) این دندان‌ها ۳۲ عدد (۱۶ عدد در هر آرواره) می‌باشند که در نیمه هر آرواره دو دندان پیشین، یک عدد دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک و سه دندان آسیاب بزرگ قرار دارد. رویش دندان‌های دایمی از شش ماهگی شروع می‌شود و آخرین دندان‌های آسیاب بزرگ به نام دندان‌های عقل در سنین ۲۰ سالگی در می‌آیند.

 

دندان‌های پیشین:به چهار دندان جلویی در فک بالا و پائین (جمعاً ۸ دندان)، دندان‌های پیشین گفته می‌شود. دندان‌های پیشین بزرگ، تخت و دارای لبه تیز و باریک هستند که برای بریدن لقمهٔ غذا کاربرد دارند. دندان‌های پیشین، تک ریشه‌ای هستند.
دندان‌های نیش:در طرفین دندان‌های پیشین، دندان‌های نیش قرار دارند. شکل و ساختار آن‌ها ضخیم و برجسته است که منتهی به یک سر تیز و برنده می‌شوند. این دندان‌ها برای بریدن قطعات گوشت بسیار مناسب هستند .
دندان‌های آسیاب کوچک: کنار هر دندان نیش، دو دندان آسیاب کوچک (جمعاً ۸ عدد) قرار دارند که فاصله بین دندان‌های نیش تا آسیاب بزرگ را پر می‌کنند. سطح روی آن‌ها پهن و تخت و لبه‌های آن‌ها تیز و عاج دار می‌باشد. دندان‌های آسیاب کوچک کنار نیش‌ها، دو ریشه‌ای و دندان‌های آسیاب کوچک کنار آسیاب‌های بزرگ، تک ریشه‌ای هستند. در فک پایینی، تمامی دندان‌های آسیاب کوچک، تک ریشه‌ای می‌باشند.
دندان‌های آسیاب بزرگ: سه دندان آخر در طرفین فک‌های بالا و پایین، دندان‌های آسیاب بزرگ هستند که تعداد آن‌ها جمعاً به ۱۲ عدد می‌رسد که به ترتیب آسیاب اول، دوم و سوم نامیده می‌شوند. دندان‌های آسیاب اول، دقیقاً کنار دومین دندان آسیاب کوچک قرار دارد و به دندان‌های آسیاب شش سالگی هم معروف می‌باشد.
دندان عقل:دندان‌های آسیاب بزرگ سوم که به دندان عقل نیز معروف می‌باشند، در انتهای فک‌ها واقع شده‌اند و معمولاً بین ۱۶ تا ۲۰ سالگی شروع به درآمدن می‌کنند. از آنجایی که دندان‌های عقل، آخرین دندان‌هایی هستند که در می‌آیند، عمدتاً روی فک جای کافی برای رشد آن‌ها باقی نمی‌ماند. اگر دندان‌ها به هم فشرده و فک کوچک باشد، ممکن است دندان‌های عقل زیر دندان‌های دیگر یا استخوان فک نهفته شوند. اگر تنها قسمتی از دندان عقل دربیاید، ایجاد درد و ناراحتی خواهد کرد که در آن صورت باید با جراحی از دهان خارج شود. بین دندان‌های عقل و آسیاب بزرگ اول، دندان‌های آسیاب بزرگ اول دندان‌های آسیاب بزرگ دوم یا دندان‌های آسیاب دوازده سالگی وجود دارد. دندان‌های آسیاب بزرگ، دندان‌های درشتی هستند که سطح آن‌ها پهن بوده و برای آسیاب کردن و جویدن غذا کاربرد دارند. آسیاب‌های بزرگ واقع بر روی فک بالایی، ریشه‌های مجزا دارند، ولی دندان‌های آسیاب بزرگ فک پایینی، دو ریشه‌ای هستند.

ایمپلنت دندان

ایمپلنت در واقع پیچهایی هستند که قطر و بلندی ریشه های طبیعی دندان را دارند و ایمپلنت دندان در محل ریشه از دست رفته قرار می گیرند و همانند یک ریشه قوی می توانند نیروهای وارده را تحمل نمایند. در اغلب موارد میزان موفقیت با ایمپلنت دندان96 تا 98 درصد می باسد که حتی از بسیاری از درمانهای متداول و رایج دندانپزشکی بالاتر است.

جایگزین کردن دندانهای از دست رفته به نحوی که بتوانند همانند دندانهای طبیعی عمل کنند از آرزوی دیرین بشر بوده است. تلاش دندانپزشکان در گذشته عمدتاً به جایگزین کردن تاج دندان از دست رفته محدود می شد. اما بتدریج اندیشه جایگزینی ریشه دندانها به ذهن ها خطور کرد و این اولین قدم در جهت ساخت ریشه دندانها به شکل مصنوعی بود. پیشرفت های فراوان پزشکی و کشف فلزاتی که در بدن قابل تحمل باشند شرایط را برای ساخت ریشه های مصنوعی مساعدتر نمود. امروزه استفاده از این ریشه های فلزی که ایمپلنت نامیده می شوند به یک روش درمانی رایج، مطمئن و قابل اعتماد جهت جایگزینی دندانهای از دست رفته تبدیل شده است.

              

مراحل درمان ایمپلنت

ابتدا با معاینه و تهیه رادیوگرافی های اختصاصی، طرح درمان تکمیل گردیده و تعداد ایمپلنت، اندازه و نواحی تحت درمان مشخص می گردد.
سپس با انجام جراحی، ایمپلنت در استخوان فک کاشته می شود. البته در شرایطی که حجم استخوان جهت قرار دادن ایمپلنت کمتر از حد قابل قبول است. گاهی می توان حجم استخوان را در آن ناحیه با استفاده از جراحی های مکمل و پیوند استخوان مصنوعی و طبیعی اضافه کرد و ناحیه را آماده دریافت ایمپلنت نمود.
مرحله ساخت پروتز زمانی شروع می شود که ایمپلنت به استخوان متصل شده باشد (فک جوش) که در این هنگام عملیات قالبگیری و ساخت دندانهای مصنوعی بر روی ایمپلنت آغاز می شود.
آخرین مرحله، مراجعات بعدی برای انجام مراقبت های لازم از دندانهای جدید است.

حالات مختلف جایگزین دندانهای از دست رفته با ایمپلنت

ایمپلنت برای افرادی که یکی از دندانهای خود را از دست داده اند:

اگر چنین حالتی در ناحیه دندانهای جلو باشد، زیبایی صورت بهم می ریزد. هنگامی که دندان از دست رفته در ناحیه عقب دهان باشد، عمل جویدن مختل می شود. صرف نظر از بحث زیبایی، با نبودن یک دندان، دندانهای مجاور و مقابل به طرف محل بی دندانی متمایل شده و از محل خود جابجا می شوند. این جابجایی باعث باز شدن تماس بین دندانهای دیگر شده و گیر مواد غذلیی بین دندانها افزایش می یابد. افزایش گیر غذایی بین دندانها سبب آسیب دیدن لثه و دندانها در آن محل می شود.
در گذشته با تراش دندانهای مجاور، ناحیه بی دندانی را با پروتز ثابت جبران می کردند؛ اما در حال حاضر برای جایگزینی یک دندان از دست رفته، بهترین جایگزین، استفاده از ایمپلنت می باشد.

استفاده از ایمپلنت برای بیمارانی که تعدادی از دندانهایشان از دست رفته:

وقتی تعداد دندانهای کشیده شده افزایش می یابد، مشکلات گفتاری نیز به تبع آن بوجود می آید. روش متداول در این موارد جایگزین کردن یک بریج چند واحدی با تراش دندانهای پایه مجاور می باشد.
اگر تعداد دندانهای از دست رفته زیاد باشد، گاهی لازم است که از چند دندان پایه در هر طرف بریج استفاده شود. لذا تعداد دندانهای سالم تراش خورده نیز افزایش می یابد.
مسئله رعایت بهداشت و تمیز کردن زیر این بریج ها نیز معضلات خاص خود را دارد. اگر دندانهای از دست رفته متعدد بوده و به عبارتی فاصله دندانهای پایه باهم خیلی زیاد باشد، ساخت بریج چند واحدی مقدور نبوده و به ناچار از پروتز متحرک به جای پروتز ثابت استفاده می شود. در حال حاضر ایمپلنت ها این مشکل را به راحتی حل کرده و می توانند جایگزین دندانهای از دست رفته شده و پایه های مطمئنی برای بریجهای مناسب فراهم نمایند.

دندانهای خلفی پایه از دست رفته باشد:

در این حالت محل بی دندانی از جلو به دندانهای موجود ختم می گردد و از انتها آزاد است. در این افراد به دلیل این که دندانهای طبیعی فقط در یک طرف محل بی دندانی موجود می باشند، ساخت پروتز ثابت مقدور نبوده و در گذشته از پروتز متحرک (پارسیل) استفاده می شد. علیرغم مشکلات حفظ و رعایت بهداشت این پروتزها، عادت کردن به استفاده از آنها نیز مشکل است و برخی از بیماران هیچوقت به رضایت کامل نمی رسند.
گاهی در جویدن غدا و صحبت کردن نز اختلال بوجود می آورند. در حال حاضر با قرار دادن دو یا چند ایمپلنت در محل بی دندانی در انتهای فک، می توان دندانهای ثابتی برای فرد فراهم نمود.
این دندان ها می توانند به صورت بریج نیز ساخته شوند.

تمام دندانها از دست رفته باشد:

وقتی بی دندانی کامل وجود دارد معمولاً از دست دندان کامل استفاده می شود و چون دندانهای طبیعی وجود ندارند، دست دندان برای قرار گرفتن و باقی ماندن در دهان، تکیه بر لثه و استخوان باقیمانده می نمایند.
لذا عمل جویدن و صحبت کردن با این نوع پروتزها معمولاً با مشکل مواجه می شود و با افزایش تحلیل استخوان فک که به دنبال کشیده شدن دندانها و فشار پروتزها بر روی استخوان های باقیمانده ایجاد شده و به مرور افزایش می یابد، این مشکل بیشتر شده و چهره فرد نیز به تدریج پیرتر و چروکیده تر می شود.
درمان های ایمپلنت شرایطی را فراهم می نماید که فرد می تواند بجای دست دندان متحرک، دندانهای ثابتی مانند دندانهای طبیعی را در دهان خود تجربه نماید. این درمان در بی دندانی کامل به دو روش انجام می شود:

روش اول: پروتز کامل ثابت

در این حالت چندین ایمپلنت در دهان کاشته می شود و بعد دست دندان بطور ثابت به آنها متصل می شود و دیگر از دهان خارج نمی شود.

روش دوم: اوردنچر

این روش اندکی ساده تر و نیاز به تعداد ایمپلنت کمتر دارد و در آن از ایمپلنت برای افزایش گیر دست دندان، مخصوصاً در فک پائین استفاده می شود.

دستورات پس از جراحی ایمپلنت

1. گاز استریلی که بر روی زخم داخل دهان گذاشته شده است را تا 2 ساعت به آرامی فشار دهید و از دهان خارج نکنید و در طی این مدت فقط مایعات خنک یا داروهای تجویز شده را میل فرمائید. تا 24 ساعت پس از جراحی امکان دارد بزاق به خون آلوده باشد که طبیعی است. اگر خونریزی فعال داشتید با دندان پزشک و جراح ایمپلنت خود تماس بگیرید.
2. از خارج کردن محکم آب دهان باید خودداری شود زیرا باعث تشدید خونریزی می شود.
3. تا چند ساعت بعد از جراحی به صورت متناوب از کمپرس یخ استفاده شود. مقداری یخ را در کیسه فریزری قرار داده و 5 دقیقه آن را روی صورت گذاشته و سپس آن را برداشته و به مدت 10 دقیقه استراحت دهید.
4. از کشیدن سیگار و پیپ و مصرف نی برای نوشیدن مایعات تا 48 ساعت جداً خودداری شود.
5. 24 ساعت بعد از جراحی می توان از محلول گرم و رقیق آب نمک به عنوان دهانشویه استفاده کرد و تا چند روز ادامه داد. از روز بعد از عمل ایمپلنت ، مسواک زدن بلامانع است.
6. بعد از عمل جراحی ایمپلنت درد وجود دارد. از داروهای ضد دردی که برای شما تجویز شده استفاده نمائید. تورم در ناحیه کاشت دندان طبیعی است و حتماً دلیل بر عفونت نیست. این تورم می تواند همراه با خون مردگی باشد که ظرف یک هفته تا 10 روز برطرف می شود. برای تسریع جذب خون مردگی و تورم می توان تا 48 ساعت بعد از جراحی ایمپلنت از کمپرس گرم به تناوب 10 دقیقه استفاده نمود.
7. در 24 ساعت اول بعد از جراحی کاشت دندان بهتر است از غذاهای خنک و نرم و مایعات ولرم و بدون نی استفاده کرد و پس از آن می توانید غذاهای معمولی را با طرف دیگر دهان میل کنید.
8. پزا جراحی ایمپلنت در محل زخم ممکن است قشر خاکستری رنگی پدید آید، که روی زخم را می پوشاند و دهان چند روزی بدمزه و بدبو می باشد. اما اگر پس از چند روز التیام نسبی ناگهان بر میزان تورمو درد در محل زخم افزوده شود و یا درد شدیدتر شود، لازم است به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید.
9. بخیه های موجود در محل زخم ایمپلنت ممکن است قابل جذب نباشد. در این صورت برای برداشتن بخیه ها پس از 7 الی 10 روز باید به کلینیک دندانپزشکی مراجعه شود.
10. دوره التیام پس از عمل جراحی ایمپلنت در افراد مختلف متفاوت بوده و روزهای متوالی ممکن است بطول انجامد؛ رعایت اصول بهداشت، بهبود زخم را تسریع می نماید.

مراقبت‌های پس از تحویل پروتز ایمپلنت

بیماری که از درمان ایمپلنت استفاده می کند باید برای حفظ و نگهداری درازمدت ایمپلنت هایش برنامه‌ریزی داشته باشد. نقش بیمار در حفظ سلامتی ایمپلنت ها حتی زیادتر از نقش دندانپزشک و بهداشت کار دهان و دندان می باشد. مراقبتهای لازم برای حفظ بلند مدت ایمپلنت ها به اختصار عبارتند از:

• رعایت بهداشت مناسب توسط بیمار شامل استفاده از مسواک، نخ دندان، نخ زیر بریج، مسواک‌های تک رشته و مسواک‌های بین دندانی.
• استفاده از دهانشویه کلرهگزیدین یا پنبه آغشته به کلرهگزیدین.
• مراجعه دوره ای به کلینیک دندانپزشکی جهت بررسی وضعیت ایمپلنت ها ، پروتزها و بافتهای اطراف ایمپلنت (حداکثر هر 6 ماه یکبار)
• در صورتی که پروتز ها از نوع متحرک باشند، باید شبانه از دهان خارج شوند.
• در صورت مشاهده جرم، التهاب لثه و خونریزی لثه اطراف ایمپلنت ها به کلینیک دندانپزشکی مراجعه و به صلاحدید دندانپزشک معالج، اقدام به جرمگیری شود.
• در مواقع شل شدن پروتز های ثابت یا بروز هر گونه حالت غیر عادی سریعاً باید به کلینیک دندانپزشکی مراجعه شود.

 

طول عمر ایمپلنت دندان

پیش از این که ایمپلنت دندان روشی مطمئن و قابل اعتماد برای جایگزینی دندان شود، بیمارانی که دندان خود را از دست میدادند از دندان مصنوعی یا بریج استفاده میکردند و به مرور زمان شکل فک و صورتشان تغییر کرده و چهره شان پیرتر میشد. همچنین افراد باید مرتباً به کلینیک دندانپزشکی مراجعه میکردند تا پروتز مصنوعی دندانشان تنظیم مجدد، ترمیم یا تعویض شود. یکی از بزرگترین مزایای ایمپلنت دندان دوام بالا و طول عمر زیاد آن است.
اگر چه ایمپلنت دندان درمانی بلند مدت و غالبا مادام العمر به حساب می آید، اما میزان موفقیت نهایی آن به مراقبت بیمار و رعایت بهداشت دهان و دندان او نیز بستگی دارد.

عواملی که بر طول عمر ایمپلنت تاثیر میگذارند

1. یکی از عواملی که بر طول عمر ایمپلنت دندان تاثیر میگذارد تحلیل رفتن استخوان فک است. بیمار برای کاشت ایمپلنت باید استخوان کافی داشته باشد تا فرایند یکپارچگی استخوان (جوش خوردن ایمپلنت به استخوان) به خوبی صورت بگیرد. بنابراین بیمارانی که استخوان کافی ندارند باید به دقت تحت ارزیابی پزشک قرار بگیرند تا مشخص شود برای کاشت ایمپلنت مناسبند یا خیر. چرا که اگر استخوان کافی وجود نداشته باشد طول عمر ایمپلنت غیر قابل پیش بینی خواهد بود. در موارد کمبود کیفی یا کمی استخوان میتوان از پیوند استخوان بهره برد.
2. عوامل دیگری که بر طول عمر ایمپلنت تاثیر میگذارند، همان عواملی هستند که باعث از دست رفتن دندان طبیعی میشوند مانند بیماری لثه و پوسیدگی پیشرفته دندان. بنابراین بسیار مهم است که در مورد رعایت بهداشت دهان و دندان جدی باشید. روزی دو بار مسواک زده و یک بار نخ دندان بکشید تا احتمال پسروی لثه و بیماری لثه کاهش یابد.
3. در مورد کاشت دندان هم درست همانند دندان طبیعی باید از جویدن چیزهای سخت مانند خودکار یا شکستن گردو پرهیز کنید و هرگز با هیچ یک از دندانهایتان درب بطری باز نکنید.
4. همچنین طبق روال معمول باید سالی یک تا دو مرتبه برای معاینه دهان و دندان به کلینیک دندانپزشکی مراجعه کنید. در این مراجعه وضعیت ایمپلنت دندان نیز باید بررسی شود.

با مراقبت مناسب از ایمپلنت، میتوانید تا آخر عمر از وجود آن بهره ببرید.

روشهای بازسازی و پیوند استخوان برای کاشت ایمپلنت دندان

در برخی موارد دندانپزشک هنگام ارزیابی دهان بیمار برای کاشت ایمپلنت متوجه میشود استخوان کافی برای نگه داشتن ایمپلنت وجود ندارد. کمبود کیفی یا کمی استخوان فک ممکن است به دلایل زیر رخ داده باشد:

• عفونت لثه
• نواقص رشد دندان
• استفاده طولانی مدت از دندان مصنوعی
• ضربه و جراحت به صورت
• خالی ماندن جای دندان کشیده شده یا افتاده به مدت طولانی
• درمانهای دندانپزشکی در حالتی که کمکی به ترمیم استخوان طبیعی نمی نماید

چند روش برای بازسازی استخوان وجود دارد که انحنا و خط طبیعی فک را ترمیم کرده و زیبایی را به لبخند باز میگرداند و پایه ای محکم و مقاوم برای ایمپلنت در اختیار دندانپزشک قرار میدهد.
دندانپزشک با ارزیابی وضعیت دندانها و فک شما مشخص میکند آیا نیازی به بازسازی استخوان برای کاشت ایمپلنت دارید یا خیر.
در اینجا متداولترین روشهای بازسازی استخوان فک آمده است.

 

پیوند استخوان

پیوند استخوان عمل بسیار موفقیت آمیز و بی خطر است که در آن با استفاده از استخوان طبیعی خود بیمار که از ناحیه دیگری از بدن او گرفته شده یا با استفاده از مواد سنتزی و یا اهدایی از فرد دیگر (معمولا جسد) به استخوان فک افزوده میشود. در مورد معایب و مزایای چند روش مختلف پیوند که به آنها اشاره شد از دندانپزشک سوال کنید تا بتوانید بهترین تصمیم را بگیرید. پیوند استخوان ممکن است با بی حسی موضعی و در مطب انجام شود یا تحت بیهوشی عمومی باشد.

پس از عمل پیوند ستخوان معمولا آنتی بیوتیک و مسکن به بیمار داده میشود. دهان شویه ضد باکتری نیز به بیمار داده میشود تا طبق دستور پزشک استفاده کند. از بیمار خواسته میشود از مصرف برخی غذاها پرهیز کرده و به ناحیه پیوند فشار وارد نکند. پس از این که پیوند استخوان جوش خورد و محکم شده و با استخوان موجود یکپارچه شد جراحی کاشت ایمپلنت انجام میشود. مدت زمانی که جوش خوردن پیوند طول میکشد بستگی به موقعیت پیوند و تراکم استخوان دارد. ممکن است سه تا چند ماه این فرایند به طول بینجامد.

سینوس لیفت یا بالا کشیدن سینوس پیش از ایمپلنت دندان

دشوارترین حالت برای بازسازی استخوان، شرایطی است که دندانهای عقبی فک بالا کشیده شده باشند و قرار است کار ترمیم استخوان صورت بگیرد تا جایشان ایمپلنت کاشته شود. هنگامی که دندانهای عقبی فک بالا کشیده میشوند یا می افتند، حفره سینوسی بزرگتر میشود چرا که به مرور زمان استخوان این ناحیه تخریب میگردد. در لیفت سینوس که به آن بزرگ کردن سینوس یا بالا کشیدن سینوس نیز گفته میشود، استخوان این ناحیه بهبود می یابد.

در این عمل استخوان به زیر سینوس اضافه میشود تا پس از افزایش استخوان فک یک یا چند ایمپلنت کاشته شود. این عمل هیچ تاثیری بر تکلم و بیان نگذاشته و مشکلی برای سینوس ایجاد نمیکند. پس از اینکه به استخوان فرصت رشد و بازسازی داده شد (معمولا چهار تا دوازده ماه طول میکشد) ایمپلنت دندان کاشته میشود. لیفت سینوس به گزارش بیماران درد خفیفی ایجاد میکند و طول عمر ایمپلنت را افزایش میدهد.

وسیع کردن ستیغ فک

در صورتی که فک به اندازه کافی وسعت نداشته باشد که ایمپلنت را پشتیبانی کند، مواد پیوند استخوان به ستیغ یا فضای موجود در آن اضافه میشود تا استخوان راس ستیغ بازسازی شود. در برخی شرایط ایمپلنت بلافاصله پس از وسیع کردن ستیغ کاشته میشود و گاهی نیز وسیع کردن ستیغ در کنار روشهای دیگر پیوند استخوان انجام میشود تا از محکم بودن پی ایمپلنت و مادام العمر بودن نتایج آن اطمینان حاصل شود. از این روش برای اصلاح فرو رفتگی و نازیبایی خط فک نیز که در مجاورت جای خالی دندانها اتفاق می افتد، استفاده میشود.

چکاپ ایمپلنت دندان

جهت کنترل روند درمان و مراقبت از ایمپلنت، بعد از جراحی تاریخ های مهمی وجود دارند که باید بیمار توسط دندانپزشک چکاپ ایمپلنت دندان انجام شود. زمان انجام معاینات ابتدا یک هفته بعد از جراحی و سپس دو تا سه ماه بعد از جراحی است.

 

 

عکس رادیوگرافی OPG یکی بعد از جراحی و سپس سالی یک بار باید گرفته شود و زمان ویزیت با خود به همراه داشته باشید. به منظور گرفتن نتیجه ی بهتر، به موقع برای ویزیت با مطب هماهنگ کنید.

بعد از انجام جراحی رعایت بهداشت و مراقبت از دندانهای ایمپلنت شده تنها راه سالم نگه داشتن آنهاست. در اینصورت ایمپلنت ها حتی از دندان های طبیعی بیشتر عمر خواهند کرد.

 

آیا ایمپلنتهای دندانی نیاز به مراقبت ویژه دارند؟

ایمپلنتهای دندان نیز باید از همان توجه و مراقبتی برخوردار باشند که در دندانهای طبیعی فرد رعایت می کند.
اگرچه ایمپلنت مثل دندان دچار پوســــیدگی نمی شود ولی میکروب های دهانی  می توانند تحت شرایطی به لثه اطراف ایمپلنت آسیب برسانند و اگر اقدامی صورت نگیرد حتی باعث به خطـــر افتادن ایمپلنت شوند .
پس توجه و مراقبتی شخصی بطور روزانه در کنار مراجعات زمانبندی شده به دکتر مربوطه جهت چکاپ ضرورت دارد .پس تا وقتی که تصمیم جدی به مسواک زدن ندارید ، برای نصب ایمپلنت مراجعه نکنید .

کاربردهای ایمپلنت دندان

ایمپلنت

دندان متحرک، قابل اتصال به این ایمپلنت ها هستند. حدود 3 تا 6 ماه زمان لازم برای رشد و ترمیم استخوان اطراف ایمپلنت است.

ایمپلنت پین های باریکی هستند که از تیتانیوم خالص سازگار ساخته شده که درون استخوان فک گذاشته می شود. دندان های متحرک، قابل اتصال به این ایمپلنت ها هستند. حدود 3 تا 6 ماه زمان لازم برای رشد و ترمیم استخوان اطراف ایمپلنت است. هنگام انتخاب ایمپلنت میزان استخوان در دسترس، میزان استحکام استخوان و زمان گذاشتن ایمپلنت در نظر گرفته می شود. اگر استخوان کافی برای گذاشتن ایمپلنت در دسترس نباشد می توان در شرایط خاص پیوند استخوان انجام داد. همچنین بر حسب میزان سختی استخوان انواع پیچ دار و بدون پیچ ایمپلنت انتخاب می شود.

مکان گذاشتن ایمپلنت و نوع سیستم مناسب تنها بوسیله معاینه ای که دندانپزشک انجام میدهد با در نظر گرفتن سایر شرایط قابل بیان است. میزان حجم و دانسیته استخوان فک، تعداد و موقعیت و استحکام دندانهای طبیعی فرد، شرایط لثه، شرایط و تعداد دندانهای فک مقابل از عوامل مهم حین معاینه است. در صورتی که جراحی ایمپلنت برای شما صورت گرفته باشد باید دستورات مربوطه را با دقت انجام دهید

در چه مواردی از ایمپلنت استفاده می شود:

1. فاصله بین دندانهای جلو در اثر از دست رفتن یک دندان بطوری که دندانهای مجاور آن طبیعی باشند.
2. فاصله زیاد بین دندان ها در اثر از دست رفتن یک یا بیش از یک دندان بطوری که دندانهای مجاور آن طبیعی باشند.
3. زمانی که یک یا بیش از یک دندان از انتهای هر قوس دندانی از دست رفته باشد و تنها یک سمت، دندان طبیعی باشد.
4. زمانی که کلیه دندانهای یک یا هر دو فک از دست رفته باشد.

کشیدن دندان عقل در دوران بارداری

بررسی دندان‌ها قبل از بارداری و در حین بارداری بسیار اهمیت دارد و برای سلامت دندان‌هایتان ضروری است. درصورتی‌که قبل از بارداری دندان‌هایتان بررسی شود؛ پزشک می‌تواند سلامت آن‌ها را تأیید کرده و درمان‌های لازم را انجام دهد. علاوه بر این می‌توانید در مورد مراقبت‌های دندانی در حین بارداری از او کمک بگیرید. حال اگر قبل از بارداری این اقدامات را انجام ندادید؛ نگران نباشید. از این به بعد و در طول دوره بارداری سعی کنید به بهداشت دندان‌ها اهمیت بیشتری دهید تا در این ۹ ماه، سلامت دندان‌ها و درنهایت سلامت شما و فرزندانتان به خطر نیفتد.

 

 

در این مطلب می‌خواهیم در مورد درد دندان در بارداری حرف بزنیم. یکی از دندان‌هایی که ممکن است آن را در سنین پایین از دست بدهیم و دچار درد نگهانی شود؛ دندان عقل است. به‌طورمعمول چهار دندان عقلانی وجود دارد که هر یک از آن‌ها در گوشه‌های پایین‌تر از لثه‌های بالا و پایین قرارگرفته‌اند و ممکن است به‌صورت نهفته و یا دارای زوایای نامنظمی باشند. این دندان قابل‌ترمیم نیست و به‌محض بروز درد و خرابی بهتر است کشیده شود. دندان عقل در بارداری نیز می‌تواند تحت تأثیر قرار بگیرد و باعث ناراحتی شود.

درصورتی‌که در دوران بارداری کربوهیدرات و قند زیادی مصرف کنید ممکن است دچار ناراحتی‌های دندانی شوید. افرادی که به ویار بارداری مبتلا هستند؛ دچار استفراغ می‌شوند و میزان اسید دهانشان بیشتر شده و می‌تواند مینای دندان‌شان را تحت تأثیر بگذارد و دندان‌شان زودتر خراب شود. در دوره بارداری تغییرات هورمونی زیادی در بدن اتاق می‌افتد. این تغییرات هورمونی می‌توانند شرایط خاصی در بدن به وجود آورند مثلاً در هنگام خارج کردن دندان عقل در دوران بارداری ممکن است حساسیت زیادتری ایجاد شده و خونریزی از لثه بیشتر از معمول باشد که کارشناسان دلیل این خونریزی را وجود پلاک‌های بیشتر بر روی لثه زن باردار می‌دانند.

حال ممکن است این سؤالات ذهن شما را درگیر کند؛ اگر در حین بارداری دندان عقل تحریک شد آیا می‌توانیم آن را از دهان خارج کنیم؟ در واقع آیا کشیدن دندان عقل در دوران بارداری مجاز است؟ با درد دندان عقل در دوران بارداری چه کنیم؟ آیا راهکارهایی برای کاهش درد دندان عقل، در دروان بارداری وجود دارد؟ با ما همراه باشید تا به جواب این سؤال‌ها برسیم.

به متخصص زنان و دندان‌پزشک مراجعه کنید

مادرانی که در دوران بارداری احتیاط کرده و هیچ کار خارج از عرفی را بدون نظر پزشک انجام نمی‌دهند؛ بسیار قابل‌تقدیر هستند یکی از این موارد دندان‌درد است.

امروزه به دلیل پیشرفت‌های فراوانی که در حوزه دندان‌پزشکی صورت گرفته است؛ کشیدن دندان عقل یک امر ساده و کاملاً امن است. اما اگر در دروان بارداری دچار درد و التهاب در دندان عقل شده‌اید؛ به‌طوری‌که نمی‌توانید این درد را تحمل کنید بهتر است به دندان‌پزشک مراجعه نمایید. پزشک در مورد سوابق دارویی، ماه حاملگی و داروهایی که مصرف می‌کنید از شما سؤال می‌پرسد و با پزشک زنان مشورت خواهد کرد. درصورتی‌که بارداری شما در معرض خطر بالا باشد و شرایط پزشکی خاصی داشته باشید استفاده از برخی روش‌های درمانی را به تعویق خواهد انداخت. اما در صورت شرایط نرمال بدنی و حاملگی امن پزشک با استفاده از بی‌حسی موضعی و داروهای که تأثیر بسیار کمی روی بارداری دارند؛ می‌تواند این دندان را خارج کنند. مثلاً داروهایی مانند پنی‌سیلین و آموکسی سیلین در بارداری عوارض کمتری دارد، اما شما باید از مصرف داروهایی مانند تتراسیکلین خودداری کنید. به هر حال نوع دارو را پزشک تعیین می‌کند و بهتر است به‌صورت خودسر هیچ داروی شیمیایی مصرف نکنید.

درد را تحمل نکنید؛ عفونت دندان عقل برای جنین خطرناک است

درصورتی‌که درد دندان عقل قابل‌تحمل است بهتر است تا سه ماه دوم بارداری صبر کنید و درمان‌های دندان‌پزشکی خود را در این دوره انجام دهید. البته تحمل درد و عدم درمان نیز ممکن است بسیار خطرناک باشد. در برخی موارد دندان عفونی می شود و ممکن است این عفونت از طریق خون به جنین منتقل شود و برای او خطراتی ایجاد کند. عفونت می‌تواند خطر ابتلا به زایمان زودرس و سایر عوارض حاملگی را افزایش دهد. بنابراین بهتر است به پزشک مراجعه کرده و با نظر او درمان درست را در زمان درست انجام دهید.

بهترین زمان برای انجام کارهای دندان‌پزشکی، در سه ماه دوم بارداری است

همان‌طور که اشاره شد امن‌ترین زمان برای کشیدن دندان عقل در دوران بارداری، سه‌ماهه دوم است. یعنی زمانی که شما بین ۴ تا ۶ ماه هستید. در طی سه‌ماهه اول کودک در حال رشد و توسعۀ اندام‌های اصلی خود می‌باشد و حالت تهوع در مادر نیز بیشتر است. درنتیجه استفاده از داروهای بی‌حسی و اشعه‌ی مضر می‌تواند بر روند این رشدِ مهم و اساسی تأثیر منفی بگذارد و همچنین حالت تهوع مادر تحریک شود. در سه ماه سوم به دلیل رشد کودک برای مادر بسیار سخت است که مدت طولانی بر روی صندلی نشسته و فرایند درمان را تحمل کند. بنابراین بهترین زمان در سه ماه دوم بارداری می‌باشد.

درنهایت این پزشک است که با توجه به شرایط دندان عقل، عفونی بودن آن، ماه بارداری و شرایط بارداری بی‌خطر و سایر موارد تصمیم می‌گیرد که این عمل را در چه زمانی انجام دهد. در برخی موارد پزشک با تجویز نوعی از دستورالعمل‌ها از بیمار می‌خواهد تا تورم و عفونت را کاهش داده و بعد از چند هفته دیگر برای کشیدن دندان مراجعه کند. مثلاً نوشیدن آب زیاد می‌تواند این تورم و درد را کاهش دهد. در صورت عفونت ممکن است آنتی‌بیوتیک تجویز شود که در بیشتر موارد این درد با استامینوفن کنترل می‌شود.

داروهای ایمن برای کشیدن دندان عقل در بارداری

مطالعات نشان داده است که بی‌حسی‌های موضعی مانند لیدوکایین برای مادران باردار خطر کمتری دارد. البته باید دوز کمتری استفاده شود؛ اما مطمئن باشید مقدار آن به قدری است که شما در حین کشیدن دندان عقل دردی را حس نمی‌کنید. مطالعه که در ماه آگوست ۲۰۱۵ درنشریه انجمن دندانپزشکی آمریکا انجام شد نشان داد که داروهای بی‌حسی موضعی بی‌خطر هستند. در این مطالعه یک گروه از زنان باردار از روش‌هایی بی‌حسی موضعی مانند لیدوکائین استفاده می‌کردند و گروهی دیگر این کار را انجام نمی‌دادند. این مطالعه نشان داد که این روش‌ها در دوران بارداری بسیار ایمن هستند، زیرا هیچ‌گونه تفاوت در میزان سقط‌جنین، نقایص مادرزادی، نارضایتی یا وزن کم نوزاد در بین این دو گروه وجود نداشت. بنابراین بهتر است ترس و استرس را کنار بگذارید؛ زیرا این دلهره می‌تواند به مراتب خطر بیشتری برای جنین به وجود آورد. داروهای تنفسی آرام‌بخش، تزریق داخل وریدی (IV) و بیهوشی عمومی برای زنان باردار به‌هیچ‌عنوان توصیه نمی‌شود. برای کاهش درد می‌توان از ایبوپروفن (داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی) و استامینوفن زیر نظر پزشک استفاده کرد. ایبوپروفن داروی ضد درد است که به کاهش التهاب کمک می‌کند.

اشعه ایکس (X-Ray) و عکس‌برداری در دوران بارداری

یکی دیگر از مسائلی که در هنگام خارج کردن دندان عقل با آن روبه‌رو هستیم عکس‌برداری از دندان با اشعه ایکس است. همان‌طور که می‌دانید این اشعه می‌تواند برای نوزاد خطرناک باشد. بنابراین تا حد توان سعی کنید در سه ماه دوم برای خارج کردن دندان عقل مراجعه نمایید تا میزان تأثیر منفی اشعه ایکس بر جنین به حداقل برسد. در هنگام عکس‌برداری نیز با در جریان گذاشتن پزشک از لباس‌های محافظ سربی و ضد اشعه مخصوص زنان باردار استفاده کنید که این لباس‌ها بر روی شکم قرار می‌گیرند و همچنین از طریق یک محافظ سربی بر روی گردن، از تابش اشعه ایکس به تیروئید نیز جلوگیری می‌شود.

داروهای خانگی و طبیعی برای کاهش درد و تورم دندان عقل در دروان بارداری

درصورتی‌که پزشک تشخیص داد عفونت دندان بسیار کم و ناچیز است و شما در دوره بارداری اولیه هستید؛ می‌توانید با استفاده از برخی مواد طبیعی این درد را کاهش دهید. درنهایت در زمان مورد تأیید پزشک که اصولاً در دوره ۴ تا ۶ ماهگی است برای کشیدن دندان عقل مراجعه کنید.

کمپرس یخ

کمپرس یخ می‌تواند التهاب دندان عقل را کاهش داده و اثر ضد درد داشته باشد. بهتر است کمپرس یخ  را به مدت ۱۵ دقیقه بر روی گونه (روی دندان عقل) قرار داده و ۱۵ دقیقه به آن استراحت دهید و این کار را تکرار نمایید.

غرغره با آب نمک

می‌توانید از محلول آب نمک برای از بین بردن باکتری‌ها و کاهش درد استفاده کنید. آب نمک دارای خصوصیات ضدعفونی‌کننده طبیعی است. مطالعه سال ۲۰۱۰ نشان داد که شستشوی دهان با آب نمک می‌تواند به کاهش باکتری و از بین بردن عفونت کمک کند. چند قاشق چای‌خوری نمک را در یک لیوان آب جوش بریزید و بعد از سرد شدن آن را چند دقیقه غرغره کنید. مراقب باشید که آب نمک را قورت ندهید.

میخک

گل میخک به دلیل اثرات طبیعی به کاهش درد کمک کرده و به‌عنوان یک تسکین‌دهنده درد موضعی عمل می کند. برای این کار می‌توانید از گل میخک و یا روغن آن استفاده کنید. درصورتی‌که گل میخک دارید آن را بر روی دندان عقل قرار داده و فک را ببندید؛ اما آن را نجوید و یا قورت ندهید و بعد از کاهش درد آن را خارج کنید. درصورتی‌که روغن میخک دارید، چند قطره از آن را روی پنبه ریخته و بر روی دندان عقلتان بگذارید و صبر کنید تا دندان‌درد شما کم‌تر شود و سپس آن را خارج کنید.

پیاز

پیاز دارای خواص ضد التهابی و ضد میکروبی است که می‌تواند به کاهش تورم کمک کرده و باکتری‌ها را از بین ببرد. برای استفاده از آن یک قطعه پیاز بردارید و آن را در قسمتی از دهانتان بگذارید که درد دارد. سپس آن را بجوید و صبر کنید تا پیاز کار خود را کند. درنهایت آن را از دهانتان خارج کنید. آب پیاز با ورود به لثه‌ها تورم و التهاب را کمتر می‌کند.

چای کیسه‌ای

از کیسه‌های چای استفاده کره و بعد از خنک شدن آن را بر روی دندان عقل بگذارید. تانن موجود در چای دارای خواص ضد باکتریایی و ضد التهابی است و می‌تواند به کاهش تورم و از بین بردن عفونت‌های باکتریایی کمک کند. بنابراین چای کیسه‌ای را در آب جوش انداخته و سپس آن در یخچال بگذارید تا خنک شود. بعد آن را بروی دندان عقل خود قرار دهید. هیچ نوع شکر، شیر و کرمی نباید به چای اضافه شود؛ زیرا جذب چای کیسه‌ای شده  و وارد دندان عقل خواهند شد و درد را بیشتر می‌کنند.

راه‌های پیشگیری از خرابی دندان عقل

• مسواک و نخ دندان را در دوران بارداری فراموش نکنید: مسواک دو بار در روز و استفاده از نخ دندان می‌تواند به کاهش باکتری دهانی کمک کند. بسیاری از زنان باردار در این دوره با توجه به تغییر شرایط بدنی‌شان از مسواک و نخ دندان دور می‌شوند که این کار می‌تواند عواقب خطرناکی برای خود و جنین داشته باشد.
• آب بیشتری بنوشید. نوشیدن آب فواید بسیار زیادی دارد که یکی از آن‌ها جلوگیری از خرابی دندان است. از این طریق ذرات غذایی و باکتری‌ها از روی دندان خارج می‌شوند.
•  از خوردن غذاهای شیرین اجتناب کنید. بهتراست در دوران بارداری از خوردن بیش‌ازاندازه غذاهای شیرین دوری کنید.

مراقبت از دندان پر شده

 

پس از پرکردن دندان، باید این نکات را در نظر بگیرید: 

دندان پرشده ممکن است حساس شده باشد. معمولا دندانهای پرشده به فشار، گرما، سرما یا شیرینی حساس می باشند. این حساسیت در بیشتر مواقع طی یک تا دو هفته بعد از ترمیم دندان برطرف میشود اما اگر حساسیت شدید دندان شما بیش از این طول کشید، با دندانپزشک خود تماس بگیرید. 

بعد از اتمام پرکردن دندان، زمانیکه بیحسی تان کاملا برطرف شد، دقت کنید و ببینید آیا پرکردگی دندان شما بلند است یا نه. اگر پرکردگی شما بلند است هرچه سریعتر برای اصلاح آن به دندانپزشک مراجعه کنید زیرا وجود یک پرکردگی بلند در دندان ممکن است باعث دردهای شدید همان دندان یا مشکلات مفصل گیجگاهی فکی در طولانی مدت شود. 

اگر دندان شما پرشده تا دو ساعت بعد از پر شدن دندانتان به جز مایعات چیزی نخورید. بعد از پرکردن دندان غذاهای نرم مصرف کرده حتی الامکان از جویدن غذا با سمتی از فک که دندان در آن پر شده، اجتناب کنید. 

خوشبینانه ترین طول عمر برای دندان پرشده ، ۱۵سال در نظر گرفته میشود. اتفاقهای مختلفی ممکن است برای یک پرکردگی دندانی بیفتد و بنابراین لازم است دندانهای پرشده هم مرتبا معاینه شوند. 

پرکردگیها بشکند یا ترک بخورد، این اتفاق در طول زمان برای یک پرکردگی اتفاقی تقریبا عادی است. اگر احساس کردید برای پرکردگی دندانهای شما چنین اتفاقی افتاده برای اصلاح آن سریعا اقدام کنید زیرا این شکستگیها یا ترکها ممکن است باعث نشت موادغذایی به قسمت داخلی و عود پوسیدگی در دندان شود. 

گاهی اوقات پرکردگیها از دیواره دندان فاصله میگیرند و بین دندان و پرکردگی فاصله میافتد. این فاصله محل خوبی برای گیر مواد غذایی و آغاز یک پوسیدگی جدید است. معمولا این ضایعه به کمک دندانپزشک و در معاینات مرتب دندانی کشف میشود. پس مراجعه به دندانپزشک را فراموش نکنید.